دیابت یک اختلال متابولیکی بسیار شایع در افراد است که انواع مختلفی دارد، امان رایج ترین آن ها شامل دیابت نوع یک و دو می باشد. در این مطلب به بررسی انواع دیابت و تفاوت آن ها می پردازیم.
به گزارش خبرگزاری سلامت(طبنا) از کرمان؛ در سال ۱۹۹۱ فدراسیون جهانی دیابت(IDF) و سازمان بهداشت جهانی(WHO) تاریخ ۱۴ نوامبر را به عنوان روز جهانی دیابت معرفی کردند؛ این روز مصادف است با تاریخ تولد «فردریک بانتینگ»؛ کسی که همراه با «چارلز بست» انسولین را کشف کرد.
در این مقاله سعی داریم؛ مطالبی در رابطه با این بیماری و انواع آن ارائه دهیم.
دیابت چیست؟
در بدن قند گلوکز که یک قند ساده است که سوخت اصلی بسیاری از سلول هاست. گلوکز یا از طریق مواد غذایی که می خوریم جذب می شود یا بدن آن را با تجزیه یا تبدیل قندها یا مواد دیگر می سازد. گلوکز در جاهای مختلفی مانند کبد و عضلات به اشکال مختلفی مانند گلیکوژن ذخیره می شود، تا در هنگام نیاز، بدن بتواند از آن استفاده کند.
میزان گلوکز خون باید در یک محدوده خاص باشد، تا بدن بتواند به درستی کار کند. اگر از این محدوده کمتر شود، بدن با افت قند خون مواجهه می شود. حالتی که به آن هیپوگلیسمی گفته می شود. در این حالت اگر قند خون به حالت نرمال برنگردد، حتی ممکن است باعث مرگ شخص شود.
اگر قند خون از این محدوده نرمال بیشتر شود، بیماری دیابت ایجاد می شود. اینکه چرا دیابت ایجاد می شود؛ دلایل مختلفی دارد. انسولین یک هورمون است، که از غده پانکراس ترشح می شود و وظیفه آن کمک به ورود گلوکز به سلول هاست. اگر انسولین کم باشد یا سلول ها نتوانند به انسولین پاسخ دهند، گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود بنابراین میزان آن در خون افزایش می یابد و دیابت ایجاد می شود. این تنها یک مکانیسم برای ایجاد دیابت است.
انواع دیابت و تفاوت آن ها
همان طور که گفتیم، مکانیسم های مختلفی برای ایجاد دیابت وجود دارد. اغلب علائم افزایش قند خون در تمامی انواع دیابت تقریباً مشترک است؛ اما، با توجه به اینکه علت فیزیولوژیک انواع بیماری های دیابت با هم تفاوت دارد در یک سری از ویژگی‌ها و علائم نیز با هم تفاوت دارند. انواع بیماری های دیابت به شرح زیر هستند:
- دیابت نوع یک
- دیابت نوع دو
- دیابت بارداری
- دیابت شروع بلوغ نوجوانان(MODY)
- دیابت نوزادی
- سندرم ولفرام
- سندرم آلستروم
- دیابت خود ایمنی پنهان در بزرگسالان
- دیابت نوع ۳c
- دیابت ناشی از استروئید
- دیابت ناشی از فیبروز کیستیک
انواع دیابت و تفاوت آنها همان طور که گفتیم به مکانیسم ایجاد آن و ویژگی های اختصاصی آنها بستگی دارد. سه مورد اول شایع ترین نوع دیابت هستند، بنابراین در این مطلب به بررسی این سه مورد می پردازیم:
دیابت نوع یک
همان طور که گفتیم، هورمون انسولین نقش مهمی در تنظیم سطح گلوکز خون دارد. حال گاهی سیستم ایمنی به سلول های ترشح کننده انسولین در غده پانکراس حمله می کند(خود ایمنی) و باعث از بین رفتن این سلول ها می شود. بنابراین، بدن نمی تواند انسولین بسازد یا میزان انسولین تولیدی بدن بسیار کم است.
در این حالت گلوکز در خون تجمع می‌یابد و باعث بالارفتن میزان قند خون تا حد زیادی می شود. دیابت نوع یک بیماری خود ایمنی است و تقریباً می توان گفت، که اساس ژنتیکی دارد. بنابراین، در کسانی که سابقه خانوادگی دیابت نوع یک دارند احتمال وقوع آن بیشتر است.
در دیابت نوع یک، برای ادامه حیات افراد مبتلا، باید به شکل منظم انسولین تزریق شود تا بدن بتواند گلوکز را وارد سلول ها کند و از آن ها استفاده کند.
این نوع از دیابت معمولاً در سنین پایین و بلوغ ظاهر می شود و گاهی ممکن است حتی در ۳۰ سالگی نیز ایجاد شود؛ اما، تقریباً وقوع آن بعد از ۲۴ سالگی بسیار دور از ذهن است.
دیابت نوع دو
دیابت نوع دو شایع ترین نوع دیابت به شمار می رود و ارتباط مستقیمی با سبک زندگی دارد. در دیابت نوع دو هم ممکن است انسولین کمتر ترشح شود و هم اینکه سلول ها به انسولین مقاوم می شوند و به آن پاسخ نمی دهند. در این نوع از دیابت هرچه زمان می گذرد، میزان گلوکز در خون افزایش می یابد.
دیابت نوع دو اغلب بی سر و صدا آغاز می شود و شخص، بدون آنکه بداند، سال ها قندخون بالا داشته است. بنابراین، عوارض دیابت در این نوع از دیابت بیشتر نمود پیدا می کنند؛ زیرا قند خون بالا فرصت کافی داشته است که به ارگان های مختلف صدمه بزند.
تأثیر ژنتیک در این نوع از دیابت نیز شناخته شده است و در کسانی که سابقه خانوادگی دیابت نوع دو دارند وقوع این نوع از دیابت بیشتر است.
دیابت دوران بارداری
گاهی افراد در دوران بارداری، به دلیل تأثیراتی که بارداری بر بدن آن ها دارد، دچار دیابت می شوند. این حالت در کسانی است، که قبل از بارداری دیابت نداشته اند و بر اثر بارداری و در طول آن به دیابت مبتلا شده اند.
دیابت بارداری اغلب پس از تولد نوزاد بهبود پیدا می کند؛ اما، دیابت در عده ای از افراد برای همیشه باقی می ماند. همچنین در افرادی که بهبود یافته اند، با احتمال ۲ تا ۳ برابر بیشتر نسبت به جمعیت عمومی به دیابت نوع دو مبتلا خواهند شد.
اگر مادر به وجود دیابت در دوران بارداری توجه نشود، سطوح بالای قند خون باعث ایجاد عوارض مختلفی برای مادر و جنین خواهد شد.
تفاوت دیابت نوع یک با دو چیست؟
حال سؤالی که شاید برای شما پیش آمده باشد این است که، تفاوت دیابت نوع یک با دو چیست؟ همان طور که گفتیم، دیابت نوع یک اغلب در سنین بلوغ و نوجوانی یا ابتدای جوانی رخ می دهد، درحالی که دیابت نوع دو در سنین بالاتر در انتهای دوره جوانی و میانسالی ایجاد می شود.
دیگر تفاوت دیابت یک و دو این است که؛ افراد مبتلا به دیابت نوع یک اغلب در همان ابتدا قند خون بسیار بالایی دارند، که موجب بروز علائم حاد ناشی از قند خون بالا می شود و همین امر هم موجب تشخیص این نوع از دیابت می شود. دیابت نوع دو اغلب در آزمایش های روتین و غربالگری تشخیص داده می شوند.
درمان دیابت نوع یک انسولین است و افراد مبتلا به این نوع از دیابت باید حتماً انسولین دریافت کنند؛ اما، در افراد مبتلا به دیابت نوع دو ابتدا سعی می شود، با داروهای خوراکی قند خون کنترل شود و در موارد خیلی کمی نیاز به تزریق انسولین خواهند داشت.
سبک زندگی نقش مهمی در ابتلای به دیابت نوع دو دارد. چاقی و اضافه وزن عوامل مهمی در ابتلا به دیابت نوع دو هستند. پیروی از یک سبک زندگی سالم می تواند تا حد زیادی از ایجاد دیابت نوع دو جلوگیری کند و حتی در افراد مبتلا به این نوع از دیابت موجب کنترل هرچه بهتر قند خون می شود. در حالی که، دیابت نوع یک قابل پیشگیری نیست و یک بیماری خود ایمنی است و این نیز یکی دیگر از موارد مهم تفاوت دیابت یک و دو است.
با توجه به اینکه دیابت نوع یک بیماری ای خود ایمنی است، در افراد مبتلا به این نوع از دیابت بیماری های خود ایمنی دیگر نیز بیشتر دیده می شود؛ درحالی که، در افراد مبتلا به دیابت نوع دو بیشتر اختلالات متابولیکی دیگر مانند چربی خون بالا و فشار خون دیده می شود.
تفاوت دیابت در زنان و مردان
دیابت خصوصاً دیابت نوع دو در مردان شایع تر است، درحالی که عوارض ناشی از دیابت در زنان شدیدتر است. بیشتر علائم دیابت در زنان و مردان یکسان است اما کاهش توده عضلانی در مردان شایع تر است. دیابت در زنان اغلب موجب ایجاد علائمی مانند عفونت های قارچی دستگاه تناسلی، عفونت های ادراری و سندرم تخمدان پلی کیستیک می شود.
۴۵ درصد از مردان مبتلابه دیابت به دلیل آسیب های ناشی از افزایش قند خون دچار اختلال جنسی می شوند؛ درحالی که، زنان شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی، کلیوی و افسردگی دارند.
یکی دیگر از موارد تفاوت دیابت در زنان و مردان یائسگی زودرس در زنان مبتلا به دیابت است. زنان با BMI بالاتر احتمال ابتلا به دیابت دارند؛ در صورتی که، مردان با وزن های کمتر نیز احتمال ابتلا به دیابت را خواهند داشت، که این امر وابسته به کم بودن تستوسترون در سن های بالاتر است.
منبع: مجله پزشکی سیب
نظر شما